عصب‌کشی و درمان ریشه دندان با لیزر
توسط
اندودنتيكس (تخصص درمان ريشه دندان یا روت کانال ) یکی از شاخه‌های دندان پزشکی است که موضوع آن به طور کلی تشخيص، پيشگيري و درمان بيماري‌ها و صدمات ریشه‌ی دندان و از جمله عصب و کانال عصبی دندان می‌باشد. عصب کشی و درمان ریشه دندان زمانی انجام می‌شود که یک آسیب (مانند پوسیدگی یا تروما یا شکستگی دندان) باعث تغییرات غیرقابل بازگشت در بافت عصبی دندان شده باشد، که ممکن است حتی به نکروز (مرگ بافت) منجر شود. این روش درمان در مواردی که بنا است روی دندان پروتز نصب شود و میزان تراش دندان تا حدی است که به عصب دندان آسیب وارد می‌کند، نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از لیزر در درمان ریشه یا عصب‌کشی دارای مزایای بسیار قابل توجهی در درمان بافت‌های زنده و مرده در محیط عفونی ریشه‌ها، گرانولوم و ضایعات کیستیک ریشه است.
دستگاه SmartFile ارائه شده توسط شرکت نوآوری پزشکی آرتیمان ، برای درمان ریشه دندان و عصب‌کشی استفاده می‌شود. این دستگاه یکی از نوآوری‌های ارائه شده توسط شرکت deka، یکی از شرکت‌های پیشروی اروپایی در زمینه تولید و توزیع سیستم‌های لیزری دندانپزشکی، است.
دلایل نیاز به انجام عصب‌کشی دندان
زمانی که پوسیدگی دندان گسترش می‌یابد و به بافت زنده‌ی درون دندان، یعنی عصب یا پالپ دندان، می‌رسد، لازم است که درمان دندان درد و درمان عصب‌کشی انجام شود. همچنین در صورتی که دندانی به شدت آسیب دیده باشد و یا در ریشه یا داخل دندان، عفونت به وجود آمده باشد، باز هم انجام درمان ریشه ضروری است. مشکلات و بیماری‌های مربوط به ریشه‌ی دندان ممکن است بدون بروز هیچ علائمی، ایجاد شوند. اما در اغلب موارد بیماران احساس درد و نارحتی می‌کنند که این موضوع نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلی برای دندان است. افرادی که هر یک از علائم هشداردهنده‌ی زیر را دارند، لازم است در اولین فرصت به دندان پزشک مراجعه کنند.
- احساس دندان درد یا درد در لثه و یا حساسیت آن‌ها به لمس
- تغییر رنگ دندان یا لثه
- حساسیت شدید دندان‌ها به سرما یا گرما
- خروج چرک از دندان یا لثه
- آبسه‌ای که به شکل برآمدگی روی لثه است
- تورم و حساسیت به لمس در نواحی غدد لنفاوی در زیر فک
عصب‌کشی و درمان ریشه با لیزر
با ترکیب کردن تجهیزات معمول برای درمان ریشه و استفاده‌ی صحیح از تکنولوژی لیزر، می‌توان بسیاری از مشکلات و موارد شکست در درمان را به طور قابل‌توجهی کاهش داد. استفاده از اشعه لیزر در درمان ریشه، موجب جلوگیری از گسترش عفونت در دهان و دندان شده و تا بالاترین میزان ممکن از بافت دندان محافظت می‌شود.
لیزرهایی که به طور گسترده در درمان‌های اندودونتیکش (درمان ریشه) به کار می‌روند عبارتند از لیزر KTP (با طول موج 532 نانومتر)، لیزر Nd:YAG (با 1064 نانومتر) و لیزر دیود (با طول موج 810 یا 980 نانومتر).
SmartFile
یک سیستم فلش لامپ Nd:YAG کاملا فشرده که اثر بخشی بیشتری و کاربری راحت‌تری دارد.
کاربردها
اندودونتیکس (درمان ریشه)
منابع
Nd:YAG Short Pulse – 1064nm
Nd:YAG Long Pulse – 1064nm
مزایای استفاده از لیزر برای درمان مشکلات و بیمارهای دهان و دندان
اشعه‌ی لیزر برای موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- ضد عفونی کردن بیشتر و بهتر کانال ریشه
- خشک کردن کامل کانال ریشه و کانال‌های فرعی
- بند آوردن خون در صورت بروز خونریزی
- عقیم‌سازی کامل ریشه در عاج دندان، خصوصا در کانال‌های فرعی ریشه
- از بین بردن کامل لایه‌ی شامل پلاک یا آلودگی و هرگونه مواد باقی‌مانده در کانال عصبی
- گرم کردن گوتاپرکا (نوعی ماده پلاستیکی که برای پر کردن کانال عصب از آن استفاده می‌شود) در عمل‌های سخت و فشرده
یکی از اهداف مهم در در انجام عصب‌کشی این است که محیط کانال عصبی به طور کامل ضدعفونی شود تا احتمال موفقیت این درمان به حداکثر برسد.
در روش مدرن و پیشرفته‌ی عصب‌کشی و درمان ریشه، پروسه‌ی آماده‌سازی کانال عصبی شامل دو مرحله می‌شود:
- حذف کامل بافت پالپ و کلیه میکروارگانیسم‌های بیماری‌زای موجود
- آماده‌سازی کانال و شکل‌دهی به آن برای پر کردن دندان آسان و موثر آن در مراحل بعدی
متاسفانه با استفاده از متدهای معمول، در 100 درصد موارد، این اهداف به دست نمی‌آیند و همیشه مقادیر مشخصی از بافت پالپ و همچنین میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا در داخل کانال لومن باقی می‌مانند. عفونت کانال عصبی، به باکتری‌ها این اجازه را می‌دهد که به کل ساختار کانال عصبی حمله کنند. شکل مجاری و کانال‌های عصبی دندان، یک محیط ایده‌ال را برای زنده ماندن و تکثیر شدن میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، دور از دسترس مکانیزم‌های دفاعی بدن، فراهم می‌کند. باکتری‌ها و مواد سمی تولید شده توسط آن‌ها می‌توانند به نواحی آپیکال دندان (محیط اطراف ریشه) نفوذ کنند و موجب واکنش‌های التهابی در استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوان شوند. بنابراین هدف درمانی از انجام عصب‌کشی، که همان حفظ و نگهداری ریشه‌ی دندان است، تنها در صورتی به دست می‌آید که در هنگام انجام عصب‌کشی، کانال ریشه و بافت‌های اطراف آن کاملا از میکروارگانیزم‌های بیماری‌زا و عفونی پاکسازی شود.
به لطف استفاده از فیبر‌های نوری بسیار نازک با قطر 200 µm ، دندانپزشکان ابزاری ایمن در دسترس دارند که به کمک آن می‌توانند پرتوی لیزر را بدون ایجاد آسیب به عاج دندان بتابانند.
در صورتی که اشعه لیزر به طور صحیح تنظیم شود خاصیت آنتی‌باکتریال آن شروع به اثرگذاری می‌کند و انرژی اشعه لیزر بعد از نفوذ به عمق 1,000 µmدر کانال ریشه کاهش پیدا می‌کند و بنابراین اشعه لیزر موجب افزایش دمای عاج دندان نمی‌شود و به بافت‌ها نرم دندان هیچ آسیبی وارد نمی‌شود. واضح است که اثر ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروب لیزر بسیار بیشتر از روش شستشو است. به همین خاطر عصب‌کشی دندان که با کمک اشعه لیزر انجام می‌شود، نسبت به روش معمول و تکنیک‌های سنتی، دارای درصد موفقیت بسیار بالاتری است.
نمونه لیزر جهت درمان بیماری‌های لثه توسط دستگاه‌های شرکت آرتیمان
سوالات رایج
آیا عصب‌کشی دندان با لیزر عوارض داشته و دردناک است ؟
با استفاده از لیزر، عصب کشی بدون درد انجام خواهد شد. در تکنیک عصب کشی دندان با لیزر ، معمولا درمان عصب‌کشی به سادگی انجام می‌شود و معمولا بیمار قبل از انجام عصب‌کشی دندان‌درد دارد و بعد از انجام عصب‌کشی این درد کاملا برطرف می‌شود. از عوارض عصب کشی دندان این است که برخی از بیماران ممکن است بلافاصله بعد از انجام عصب‌کشی درد خفیفی داشته باشند که این درد به راحتی با استفاده از داروهای مسکن غیرتجویزی تسکین می‌یابد.
آیا ممکن است این روش درمانی ناموفق باشد؟
در صورتی که پس از تقبل هزینه عصب کشی دندان ، این عمل به روش مناسب و با بالاترین استاندارد انجام شود، میزان موفقیت آن بالای 90 درصد است. در صورتی ممکن است مشکل ایجاد شود که دندان مجددا دچار پوسیدگی شود، بازسازی و پرکردن قسمت خارجی دندان از بین برود و یا با وجود عصب‌کشی دندان به روش مناسب، دندان به طوری که پیش‌بینی می‌شده، درمان نشود. در این موارد ممکن است دندان جراحی شود و یا درمان عصب‌کشی مجددا انجام شود.
چند جلسه لازم است که بیمار به کلینیک مراجعه کند؟
این موضوع بستگی به این دارد که شما کدام یک از دندان‌ها را می‌خواهید عصب‌کشی کنید، میزان خرابی و پوسیدگی دندان شما چه قدر است و این که قبلا درمان عصب‌کشی انجام داده‌اید یا خیر.
دندان من تا چه مدت پس از عصب‌کشی ماندگاری خواهد داشت؟
در صورتی که بعد از انجام عصب‌کشی رویه دندان به طور مناسبی پوشش داده شود (به طور مثال با روکش)، دندان شما تا پایان عمر می‌تواند ماندگاری داشته باشد. البته این موضوع نیازمند رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان و مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک و چکاپ دوره‌ای است.
